MRU

Jest to największa istniejąca fortyfikacja w Europie, o powierzchni 8 tysięcy kilometrów kwadratowych i długości przekraczającej 30 kilometrów. Ten system, zbudowany przez Niemców w okresie międzywojennym i II wojny światowej, składa się z kilkudziesięciu bunkrów żelbetonowych, które tworzą labirynt podziemi. Część fortyfikacji Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, która przetrwała do dzisiaj, jest niezwykłym i wyjątkowym systemem obrony, stanowiącym największy zabytek na terenie ziemi lubuskiej.

Główną osią systemu jest główny korytarz, który służył jako droga ruchu, z którego odchodziły liczne korytarze boczne prowadzące do poszczególnych obiektów. Bunkier “Pancerwerk”, zlokalizowany w części nadziemnej, był wyposażony w stalową kopułę o grubości ścian wynoszącej 25 centymetrów, na której umieszczano stanowiska karabinów maszynowych, miotacze ognia i granatniki motorowe. Oprócz pomieszczeń bojowych, w budynku znajdowały się magazyny, koszary, wentylatory i sanitariaty. To wszystko przyciąga tłumy turystów z kraju i z zagranicy.

W podziemiach MRU znajdowały się wszelkie niezbędne urządzenia, takie jak kanalizacja, wentylacja, oświetlenie i nawet wąskotorowa kolejka elektryczna. Dzięki temu, że przez MRU przebiega trasa turystyczna, zwiedzający mają okazję zobaczyć ten zabytek na własne oczy. Podczas wycieczki, przewodnik towarzyszy turystom od początku trasy (która rozpoczyna się w wiosce Pniewo koło Kaławy lub w miejscowości Boryszyn w gminie Lubrza) aż do wyjścia z bunkrów, wyjaśniając skomplikowany system budowli w języku polskim lub obcym.

Po zakończeniu II wojny światowej, ludzie przestali korzystać z bunkrów, co skłoniło do poszukania nowego wykorzystania dla tych wspaniałych budowli – stały się one schronieniem dla nietoperzy. Ze względu na bogactwo walorów przyrodniczych, powstał tutaj rezerwat obejmujący zarówno część, jak i całość kompleksu MRU. Rezerwat “Nietoperek” i “Nietoperek II” to jedno z największych zimowisk nietoperzy w Europie, które corocznie goszczą około 30 tysięcy osobników. Występujące tu gatunki nietoperzy są różnorodne, a niektóre z nich są rzadkie i zagrożone, takie jak gacek wielkoduch, mopek oraz nocek Natterera. Nietoperze te pochodzą z Maklenburgii i Brandenburgii, co udało się ustalić dzięki stosowanej tu metodzie obrączkowania.

Niemcy po zakończeniu I wojny światowej stworzyli plany fortyfikacji na Środkowym Nadodrzu, które wiązały się z odradzającym się państwem polskim oraz postanowieniami Traktatu Wersalskiego w sprawie granicy polsko-niemieckiej. W 1922 roku granica została ustalona w sposób niekorzystny dla Polski, zarówno pod względem politycznym, jak i militarystycznym, ponieważ sprzyjała agresywnym planom Niemiec.

Na początku Niemcy zakładali, że przyszła wojna rozpocznie się na zachodzie przeciwko Francji, a Polska jako sojusznik Francji może rozwinąć działania zaczepne na kierunku berlińskim. Niemieckie plany zakładały, że Międzyrzecki Rejon Umocniony skutecznie zablokuje najkrótszą drogę z Polski do stolicy Rzeszy, a Wał Pomorski zapewni ochronę północnego skrzydła. Pozycja Środkowej Odry miała stanowić rubież ochronną dla Dolnego Śląska.

Od 1934 do 1939 roku trwały prace budowlane, a w 1944 roku, w obliczu zbliżającego się frontu wschodniego, istniejące już fortyfikacje zostały pośpiesznie rozbudowane i ulepszone. Ostatecznie, umocnienia wzdłuż granicy z Polską otrzymały nazwę Frontu Ufortyfikowanego, czyli Festungsfront.